Çocuk Güvenliğiyle İlgili Kaynaklar

Uygunsuz fotoğraf ve video paylaşımı konusunda çocuklarla ve ergenlerle konuşmak

Uygunsuz fotoğraf ve videoları paylaşmanın riskleri hakkında düzenli olarak konuşun.

Çıplak veya cinsel içerikli fotoğraf ve video paylaşımının (sexting) muhtemel riskleri hakkında genç bireylerle düzenli olarak konuşmak, bir görselin izinsiz paylaşımı gibi sorunların önlenmesine yardımcı olabilir. En iyisi bu soruna sakince yaklaşmak ve bu konuyu düzenli olarak tekrar etmektir.

Küçük veya ergen yaştaki çocuğunuz çıplak ya da cinsel içerikli fotoğraf veya video aldığını ya da gönderdiğini söylerse sakin kalın. Sizden nasıl bir destek veya yardım istediğini öğrenmeye odaklanın. Çocuğunuzun size bu konudan bahsetmesinin ne kadar büyük bir cesaret gerektirdiğini takdir edin ve ona her şeyin yoluna gireceğini söyleyin. Ardından gelebilecek herhangi bir zararı en aza indirgemek için çocuğunuzla ortaklaşa hareket edin.

Not: Belirli Apple uygulamaları, çocuğunuzun aygıtında çıplaklık içeren fotoğraf veya videoları flulaştırır. Kendisiyle bu özelliği ve flu bir fotoğraf veya video gördüğünde ne yapacağını konuşun.

    • Vücudun kişiye özel parçalarını (bir iç çamaşırı veya mayoyla kapatılan bölgeleri) gösteren fotoğraf ve videoların paylaşılmaması gerektiğini anlatın.
    • Flulaştırılmış ya da kendisini rahatsız hissetmesine sebep olan herhangi bir fotoğraf veya video aldığında size gelmesi için çocuğunuzu cesaretlendirin.
    • Çocuğunuz size uygunsuz bir fotoğraf veya videoyla gelirse ya da bunları onun aygıtında görürseniz sakin kalın. Fotoğrafın veya videonun neden uygunsuz olduğunu düşündüğünüzü anlatın. Bundan sizi haberdar ettiği veya sizinle dürüstçe konuştuğu için çocuğunuza teşekkür edin. Ardından birlikte çalışarak fotoğrafı veya videoyu silin.
    • Vücuda karşı duyulan merak normal olabilse de çocuğunuzun çıplaklığa ve cinselliğe karşı tekrarlayan veya aşırı bir ilgi gösterme durumu varsa bir akıl sağlığı uzmanına danışmayı düşünün.

    • Ergenlerin çıplak veya cinsel içerikli fotoğraf ya da video alışverişi yapmayı teklif eden ve kendilerini ergen gibi tanıtan suçluların varlığına karşı bilinçli olmaları gerekiyor. Bu suçlular, para ya da cinsel sömürü elde etmedikleri takdirde bu fotoğraf veya videoları sosyal medya üzerinden paylaşmakla tehdit ederek cinsel şantaj (sextortion) için kullanıyor.
    • Ergen yaştaki çocuğunuzun çıplak fotoğraf veya video gönderdiğini ya da aldığını fark ederseniz sakin olun ve koşulları tespit etmeye çalışın. Eğer fotoğraf veya video böyle bir talep olmaksızın gönderilmişse ergen yaştaki çocuğunuz için üzücü olabilir ve bunları zorbalığa ya da tacize maruz kaldığı için göndermiş olabilir.
    • Çıplak fotoğraf veya videoların yapılan baskı yüzünden paylaşıldığı durumlar mevcut. Ayrıca fotoğraf veya videoları alan şahsın, bunları ilk gönderen kişinin rızası olmadan paylaştığı vakalar da var. Eğer paylaşım rızasız bir şekilde gerçekleşmişse veya duruma bir yetişkin karışmışsa emniyet yetkilileriyle iletişime geçin.
    • Çıplak fotoğraf gönderme ve almanın riskleri hakkında ergen çocuğunuzla nazikçe konuşun. Örneğin, görüntüleri alan kişinin bir gün isteyerek veya yanlışlıkla görüntüleri paylaşabileceğini ve bu durumun onun utanç yaşamasına, zorbalığa ya da başka zararlara uğramasına neden olabileceğini anlatın.
    • Fotoğraf veya videolarının dağıtılmasının her ne kadar utanç verici olsa da dünyanın sonu olmadığını gençlere anlatın. Siz de dahil olmak üzere onlara yardımcı olabilecek insanlar olduğunu ve her şeyin yoluna gireceğini belirtin.

Daha Fazla Bilgi

Online olduklarında güvende kalmaları konusunda çocuklarınıza yardımcı olabilmeniz için ipuçları

Çocukların ve gençlerin online etkinliklerinin güvenli ve olumlu olması için öneriler

Online olduğunuzda güvende kalmak için:

  • Çocuğunuzu herkesten daha iyi tanıyorsunuz. Yaş, olgunluk düzeyi ve başka faktörlere dayalı olarak bazı çocuklarda işe yarayan bir şey, diğerlerinde yaramayabilir.
  • Çocuğunuzun kullandığı uygulamalara ve ziyaret ettiği sitelere ilgi gösterin. Çocuğunuzun en sevdiği uygulamaları ve oyunları öğrenmeye vakit ayırın. Böylece, onun kullandığı platformu, gizlilik ayarlarını ve bunları neden sevdiğini anlayabilirsiniz.
  • İşin püf noktası, iletişim. Ders vermek yerine sohbet edin ve bir sorun yaşadığı takdirde size danışabileceği konusunda çocuğunuza güven verin. Aşırı tepki vermeyeceğinizi ve onu korumanın cezalandırmaktan daha önemli olduğunu bilmesini sağlayın.
  • Çocuğunuzla güvenlik ve gizlilik için güçlü, benzersiz parolaların yanı sıra parmak izi veya yüz tanıma gibi başka kimlik doğrulama araçlarını kullanması konusunda konuşun.
  • Genç insanların, çıplak veya özel fotoğraf ya da videolarının dağıtılması, zorbalık, dezenformasyon ve itibarlarının zedelenmesi gibi riskleri anlamalarını sağlayın. Bu sohbet kısa olabilir, ama bu konuya düzenli olarak tekrar değinmeniz gerekir. Kötü bir şey olursa yardım etmek için yanlarında olacağınız konusunda güvenlerini kazanın.
  • Ekran Süresi gibi araçları kullanarak çocuğunuzun aygıt kullanımını gözlemlemeyi düşünün. Ama bunu bir öğrenme deneyimi olarak görün ve çocuğunuz olgunlaştıkça bu tip kontrolleri tekrar gözden geçirin. Bu, çocuğunuza teknolojiyi sorumlu bir şekilde kullanma becerilerini geliştirmesinde yardımcı olacaktır.

Grooming (çocuk istismarı)

İstismarı tespit etmek ve çocuklar ve gençlerle bu konuda konuşmak

Bu istismar biçimi (grooming), tacizcilerin gençlerle ilişki kurup onları manipüle etmek, kendi çıkarları için kullanabilmek ve onlara zarar vermek için kullandığı taktiklerden birisidir. Tacizciler, zarar vermek amacıyla bir çocuğun zamanla güvenini kazanmak için onlarla arkadaşlık edebilir.

Çocuklara bu tarz istismar uygulayanlar çoğunlukla sabırlı, inatçı ve manipülasyon konusunda iyi olan kişilerdir. Sanal istismar uygulayan kişiler, bazen çocukları şahsen tanıyan insanlar da olabilir.

Gençleri, onların yaşlarına uygun bir şekilde bu tarz bir istismar hakkında konuşarak koruyun. Çocuğunuza bu tarz istismar uygulayan biri varsa çocuğunuzun bunun kendi hatası olmadığından emin olmasını sağlayın.

Açık iletişim hayati önemdedir. Genç insanları istismardan korumak, onlara kendi uyarı sistemlerini geliştirmelerinde ve bir şeyler ters giderse size haber vermeleri konusunda rahat hissetmelerinde yardımcı olan uzun soluklu bir süreçtir.

  • Her ne kadar bu işaretler istismara bağlı olmak zorunda olmasa da ebeveynler, çocuklarının şu davranışları yapıp yapmadığını gözlemlemek isteyebilir:

    • Online hareketleri konusunda gizemli davranmaları.
    • Birisi odaya girdiğinde bir aygıtı hızlıca kapatmaları, gizlemeleri ya da ekranı örtmeleri.
    • Açıklayamadıkları hediyeler, para, uyuşturucu, alkol veya değerli başka şeylere sahip olmaları.
    • Gece geç saatlerde veya tuhaf saatlerde online olmaları.
    • Üzgün, depresif, sinirli ya da korkmuş görünmeleri.

    Çocuğunuza, internet üzerinden birisinin şunları kendisine yapıp yapmadığını sorun:

    • Ona hediye teklif ediyor mu.
    • Romantizm, aşk veya seksten bahsediyor mu.
    • Cinsel içerikli veya uygunsuz fotoğraf ve video gönderiyor ya da istiyor mu.
    • Uygunsuz bir şekilde aşırı kişisel sohbetlere giriyor mu.
    • Sır saklamasını istiyor mu.
    • Çocuğu ailesinden veya arkadaşlarından soyutlamaya çalışıyor mu.
    • Bir sohbete başka bir platform üzerinden devam etmeyi talep ediyor mu.

  • Yaşı hiç fark etmeksizin, bir çocuğun istismara maruz kaldığını anlamanın ve potansiyel bir zarardan onu korumanın en iyi yolu, kendisiyle konuşmaktır.

    • Küçük veya ergen yaştaki çocuğunuzla internet deneyimleri hakkında düzenli olarak konuşun.
    • Ona, interneti genç insanlara zarar vermek için kullanan insanlar olduğunu anlatın. Bu insanların arkadaş gibi davranabileceklerini ve ondan güvenli olmayan şeyler yapmasını isteyebileceklerini açıklayın.
    • Kötü bir şeyden bahsettiğinde veya bir hata yaptığında ona sinirlenmeyeceğinize söz verin. Çocukları istismara maruz bırakan şahıslar, çocukların yaşadıkları tacizi bildirdiklerinde ceza almaktan korkmalarına güvenir.
    • İnternette tanımadığı insanlarla ne zaman iletişim kurup ne zaman kurmayacağı da dahil olmak üzere kurallar ve sınırlar üzerinde birlikte anlaşın. Ekran Süresi gibi araçları kullanarak çocuğunuzun teknoloji kullanımını kontrol edin.
    • Çocuğunuzun, kullandığı uygulamalarda insanları nasıl engelleyeceğini veya hesapları nasıl sessize alacağını bilmesini sağlayın.
    • Online güvenlik ve gizlilik uygulamaları ve ayarları hakkında konuşun.
    • Çocuğunuzun hangi kişisel bilgilerin neden internette paylaşılıp paylaşılmayacağını anlamasını sağlayın.
    • Çocuğunuzun olumlu etkileşimlerle sorunlu veya tehlikeli etkileşimler arasındaki farkı ayırt etmesine yardımcı olun. Herhangi birisi herhangi bir nedenle onu rahatsız ederse her zaman sizden yardım isteyebileceğini söyleyin.

    Küçük bir çocukla istismar hakkında konuşmak:

    • Vücut kısımlarının doğru isimlerini kullanın, hangi vücut kısımlarının kişiye özel olduğunu ve bunun nedenlerini anlatın.
    • Tanımadığı yetişkinlerle gireceği her türlü iletişimi engelleyin.
    • Sıradan sırlarla (örneğin birine sürpriz parti yapıldığını söylememek) kötü sırlar (örneğin korktukları ya da tehdit altında hissettikleri zaman güvendikleri bir yetişkine söylememek) arasındaki farktan bahsedin.

    Daha yetişkin bir çocuk veya ergenlik öncesi bir çocukla istismar hakkında konuşmak:

    • Söylenmesi zor olan bir şeyi size söylemesi üzerine çalışın. Size bunu söylediği için onu övün ve ona yardımcı olacağınızı bilmelerini sağlayın.
    • Her çocuğun eşit derecede savunmasız olmadığının farkında olun.

    Bir ergenle istismar hakkında konuşmak:

    • İstismar hakkında korku uyandırmayacak dürüst sohbetler edin.
    • Onlara, herkesin söyledikleri kişi olmayabileceğini veya onun iyiliğini düşünmeyebileceğini hatırlatın.
    • Bir ergenin cinselliği keşfetme hevesi olabileceğinin farkında olun ve onun bir tehditle karşılaşması durumunda size başvurabileceğini bilmesini sağlayın.
    • Ona, kendilerini rahatsız hissettiren herkesi görmezden gelme, şikayet etme ve engelleyebilme gücüne sahip olduğunu hatırlatın.
    • İnternette paylaştığı her şeyin kazara veya kasten kopyalanıp başkalarıyla paylaşılabileceğini anlatın.

    Unutmayın, çocuğunuzu en iyi siz tanırsınız. Zor konulardan nasıl bahsedeceğiniz, çocuğunuzun yaşına, olgunluk düzeyine ve hassas noktaları ve duygusal durumu gibi başka faktörlere bağlıdır.

    Online ilişkileri konusunda konuşmaya isteksiz olabilir ve istismara maruz kaldığını fark etmemiş olabilir. Çocuğunuza bu tarz istismar uygulayan biri varsa çocuğunuzun bunun kendi hatası olmadığından emin olmasını sağlayın.

Siber zorbalıkla başa çıkmak

Siber zorbalığı tespit etmek ve küçük veya ergen yaştaki çocuğunuza bu konuda yardım etmek.

Siber zorbalık; telefon, bilgisayar ve tablet gibi dijital aygıtlar üzerinden yapılan zorbalığa denir. Mesaj, mesajlaşma uygulamaları, sohbet, mail, online oyunlar, sosyal medya, canlı yayınlar, fotoğraflar ve videolar üzerinden yapılabilir. Zorbalık tipik olarak, güç dengesizliği olan bir durumda saldırgan ve tekrar eden sözlü ya da fiziksel taciz olarak tanımlanır. Ama hakaret, tehdit, taklit etme, dedikodu yayma ve dışlama da dahil olmak üzere her türlü taciz, benzer bir olumsuz etkiye sahip olabilir. Çıplaklık içeren görseller, zorbalık amaçlı kullanılabilir. Siber zorbalık, genellikle okulda veya topluluklarda yaşanan fiziksel zorbalıkla birlikte gerçekleşir.

Bir çocuğun siber zorbalığa maruz kaldığı her zaman çok açık olmayabilir ve çocuğunuz bunu size söylemeyebilir. Her ne kadar siber zorbalığın kesin göstergeleri olmasa da, çocuğunuz uyumakta zorlanıyorsa, okula gitmek istemiyorsa, kendine saygısında bir azalma gösteriyorsa veya sürekli sosyal medya hesaplarını kontrol etme ya da siz yanındayken aygıtlarından uzak durma gibi internet kullanım alışkanlığı değişimi sergiliyorsa dikkatli olun.

Her çocuk siber zorbalığa maruz kalabilir. Ama ötekileştirilmiş grupların üyeleri, azınlık bir ırk veya dine mensup, engeli olan, LGBTQ+ olan veya farklı görünen ya da farklı davranan bazı çocuklar diğerlerinden daha savunmasızdır.

Çocuğunuzla kendisinin internet deneyimlerine dair yapacağınız sık ve kısa sohbetler, siber zorbalığa maruz kaldığında size anlatması daha muhtemel olan bir ilişki kurmanıza yardımcı olacaktır. Ayrıca çocuğunuzun, böyle bir şeyin başına gelmesinin kendi suçu olmadığını anlaması ve bunu atlatmasına yardımcı olabilecek insanlar olduğunu bilmesi çok önemli.

    • Sakin olun, aşırı tepki vermeyin ve onu suçlamayın. Aygıtlarını ellerinden almanın genellikle hiçbir faydası olmaz.
    • Dinleyerek başlayın. Neler olduğunu ve olan şeyin çocuğunuza kendini nasıl hissettirdiğini öğrenin. Destekleyici olun.
    • Eğer birisi çocuğunuzu rahatsız edecek uygunsuz bir görsel veya içerik göndermişse çocuğunuza bu harekete karşılık vermemesini tavsiye edebilirsiniz.
    • Hesabı engellemek veya sessize almak ve olayın gerçekleştiği platforma içeriği şikayet etmek gibi araçları kullanması için çocuğunuzu cesaretlendirin.
    • Siber zorbalığı sonlandırmak için uygulanabilecek stratejileri tartışın, iyileşmesi ve psikolojik dayanıklılığını artırabilmesi için ona nasıl yardım edebileceğinizi düşünün.
    • Çocuğunuzu bir çözüm için yapılacak konuşmalara ve planlara dahil edin. Siber zorbalık çoğunlukla sosyal bir durumun kontrolünün kaybedilmesine sebep olur. Çocuğunuzu dahil etmeniz, onun bunu atlatmasına yardımcı olacaktır.
    • Şüpheye düştüğünüzde okul danışmanından, öğretmeninden veya bir uzmandan yardım alın.
    • Bazen ebeveynler bu tip olaylara herkesin önünde tepki vererek durumu daha da kötüleştirebiliyorlar. Verilecek tepkilerin iyice düşünülmüş olması gerekir.
    • Eğer çocuğunuza siber zorbalık yapan şahıs da bir çocuksa o çocuğun davranışlarını ele almak için diğer ebeveynlerle ve okul yetkilileriyle birlikte çalışın.

  • Durumu ciddiye alın. Siber zorbalık yapıyor olmaları, çocukların bir sıkıntı yaşadığına dair bir emare olabilir ve çok daha ciddi sorunlara yol açabilir. Davranışına karşılık bir tavır belirlemeden önce çocuğunuzun neden kaba veya agresif davrandığını öğrenin.

    Bunun altında yatan sebepler değişkenlik göstermekle birlikte şunları kapsayabilir:

    • Siber zorbalık yapan bir akran grubuna uyum sağlamaya çalışmak.
    • Kaygı, öfke, depresyon, kontrolsüzlük, hayal kırıklığı veya stres yaşamak.
    • Kendilerinin de siber zorbalığa maruz kalması.
    • Kontrolü ele alma hissine karşı duyduğu ihtiyaç.
    • Başkalarının ilgisini çekmeye çalışmak.
    • Siber zorbalık davranışının olumsuz etkilerini tam anlayamamak.

    Eğer çocuğunuz başkalarına siber zorbalık yapıyorsa ebeveyn ve diğer güvenilen yetişkinler olarak şunları yapabilirsiniz:

    • Neden siber zorbalık yaptığını anlamak için çocuğun ne durumda olduğunu öğrenmeye çalışın. Çocuğun duygusal halini, akran grubunu ve diğer faktörleri dikkate alın.
    • Çocukla konuşup siber zorbalığın başkalarını ve kendisini olumsuz şekilde etkileyebileceğini ve neden uygun bir davranış olmadığını anlatın. Nezaket ve empatinin önemini ve diğer insanları nasıl etkilediğini anlamasını sağlayın.
    • Bir okul danışmanıyla veya başka bir profesyonelle tavsiye ve strateji almak için konuşmayı düşünün.
    • Siber zorbalığın sonuçları olduğunu anlamasını sağlayın.
    • Çocuğun incittiği kişiye karşı tavırlarını nasıl telafi edeceği hakkında beyin fırtınası yapın.

Duygusal ve zihinsel sağlık desteği alın

Eğitimli bir danışmanla hemen iletişime mi geçmeniz gerekiyor? Alo 141, desteğe ihtiyaç duyan çocuklar ve yetişkinler için telefonla 7/24 ücretsiz rehberlik, destek, danışma ve yardım hattı hizmeti veriyor.

Daha fazla bilgi için Alo 141’i ziyaret edin.

Rapor

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun bir hizmeti olan İhbar Web, internetteki zararlı içerikleri bildirmek isteyen herkesin kullanımına açıktır.

Daha fazla bilgi almak veya şikayette bulunmak için İhbar Web’i ziyaret edin.