Zasoby dotyczące bezpieczeństwa dzieci

Prowadzenie rozmów z dziećmi oraz młodszymi i starszymi nastolatkami o udostępnianiu nieodpowiednich zdjęć i filmów

Należy regularnie rozmawiać o zagrożeniach związanych z udostępnianiem nieodpowiednich zdjęć i filmów.

Regularne rozmawianie z młodymi ludźmi o potencjalnych zagrożeniach związanych z udostępnianiem nagich zdjęć i filmów lub treści mających charakter seksualny (tzw. sexting) może pomóc uniknąć problemów takich jak udostępnianie zdjęć bez zgody. Najlepiej mówić o tym ze spokojem i co pewien czas powracać do tematu.

Jeśli dziecko powie Ci, że dostało lub wysłało zdjęcie bądź film, które zawierają nagość lub mają charakter seksualny, zachowaj spokój i skup się na tym, jakiej pomocy może potrzebować od Ciebie Twoje dziecko. Doceń odwagę, którą wykazało się dziecko, mówiąc Ci o tej sytuacji, i zapewnij je, że wszystko będzie dobrze. Następnie podejmij z dzieckiem współpracę, żeby zminimalizować wszelkie potencjalne niebezpieczeństwa.

Uwaga: W wybranych apkach Apple urządzenie Twojego dziecka zamazuje zdjęcia i filmy, które mogą zawierać nagość. Porozmawiaj z dzieckiem o tej funkcji i o tym, co powinno zrobić, jeśli zobaczy rozmyte zdjęcie lub film.

    • Wyjaśnij dziecku, że nie należy udostępniać zdjęć ani filmów, na których widać intymne części ciała (części ciała, które zakrywa się bielizną lub strojem kąpielowym).
    • Zachęcaj dziecko, żeby w razie otrzymania zdjęcia lub filmu, które są rozmyte albo je niepokoją, zgłosiło się z tym do Ciebie.
    • Jeśli dziecko przyjdzie do Ciebie z niestosownym zdjęciem lub filmem albo zobaczysz je na jego urządzeniu, zachowaj spokój i wyjaśnij dziecku, dlaczego uważasz, że to zdjęcie lub film mogą być niestosowne. Podziękuj dziecku, że zgłosiło się z tym do Ciebie lub szczerze z Tobą o tym porozmawiało. Następnie wspólnie usuńcie zdjęcie lub film.
    • Choć zainteresowanie ciałem może być naturalne, rozważ konsultację ze specjalistą zdrowia psychicznego, jeśli Twoje dziecko wykazuje częste lub nadmierne zainteresowanie nagością i seksualnością.

    • Nastolatki muszą mieć świadomość, że niektórzy przestępcy podszywają się pod ich rówieśników, proponując wymianę zdjęć lub filmów zawierających nagość bądź mających charakter seksualny. Tacy przestępcy wykorzystują następnie otrzymane zdjęcia lub filmy do wymuszeń o tle seksualnym (z ang. sextortion), szantażując ofiarę, że opublikują lub roześlą takie zdjęcia, o ile nie otrzymają pieniędzy lub korzyści seksualnych.
    • Jeśli dowiesz się, że Twoje nastoletnie dziecko otrzymuje lub wysyła nagie zdjęcia bądź filmy, zachowaj spokój i spróbuj zrozumieć jego motywy. Jeśli nastoletnia osoba otrzyma niechciane zdjęcie lub film, może jej to sprawić przykrość i być przejawem zastraszania lub nękania.
    • Czasami nagie zdjęcia lub filmy są udostępniane pod wpływem nacisków. Zdarza się też, że nadawcy udostępniają lub rozsyłają zdjęcia bądź filmy bez zgody osoby, od której one pochodzą. Jeśli zdjęcia są udostępniane bez zgody lub uczestniczą w tym dorośli, zastanów się nad poinformowaniem organów ścigania.
    • Łagodnie porozmawiaj ze swoim nastoletnim dzieckiem o zagrożeniach związanych z wysyłaniem i otrzymywaniem nagich zdjęć i filmów. Zwróć dziecku uwagę, że ktoś może kiedyś celowo lub przypadkowo przesłać takie treści dalej, co może wywołać u dziecka poczucie wstydu, być formą prześladowania lub skrzywdzić je w inny sposób.
    • To ważne, żeby zapewnić młodego człowieka, że choć upublicznienie takich zdjęć lub filmów może być upokarzające, to nie jest jednak koniec świata. Są osoby, w tym Ty, które mogą pomóc w takiej sytuacji i wszystko skończy się dobrze.

Dowiedz się więcej

Wskazówki, które pomogą dzieciom bezpiecznie używać internetu

Dbanie o to, żeby dzieci i nastolatki korzystały z internetu w bezpieczny i racjonalny sposób.

Żeby zachować bezpieczeństwo online:

  • Znasz swoje dziecko lepiej niż ktokolwiek inny. To, co sprawdza się u jednego dziecka, nie musi działać u innych. Wszystko zależy od wieku, poziomu dojrzałości i innych czynników.
  • Zainteresuj się aplikacjami, których używa Twoje dziecko i odwiedzanymi przez nie stronami. Poznaj ulubione apki i gry swojego dziecka, żeby wiedzieć, jak działają, poznać ich ustawienia prywatności i zrozumieć, dlaczego dziecko je lubi.
  • Komunikacja jest najważniejsza. Przeprowadzaj z dzieckiem rozmowy, nie wykłady. Dawaj mu do zrozumienia, że może się do Ciebie zwrócić z każdym problemem. Pokazuj dziecku, że Twoja reakcja będzie wyważona i zależy Ci na tym, żeby je chronić, a nie karać.
  • Rozmawiaj z dzieckiem o bezpieczeństwie i prywatności, a także o tym, jak ważne jest stosowanie silnych, unikalnych haseł i innych metod uwierzytelniania, takich jak autoryzacja na podstawie twarzy lub odcisku palca.
  • Młodym ludziom należy uświadamiać istnienie takich zagrożeń, jak rozpowszechnianie nagich lub intymnych zdjęć bądź filmów, nękanie, dezinformacja i szkodzenie ich dobremu imieniu. Taka rozmowa może być krótka, ale należy do niej wracać. Zapewniaj dziecko, że jeśli zdarzy się coś złego, zawsze może na Ciebie liczyć.
  • Zastanów się, czy nie stosować takich narzędzi, jak Czas przed ekranem, do monitorowania tego, jak dziecko korzysta z urządzeń. Takie postępowanie musi mieć jednak walory edukacyjne, a mechanizmy kontroli należy zmieniać wraz z rozwojem dziecka. Takie działania sprawią, że dziecku łatwiej przyjdzie nauczyć się odpowiedzialnego użytkowania urządzeń teraz i w przyszłości.

Nagabywanie dzieci w celach seksualnych

Oznaki nagabywania na tle seksualnym i rozmawianie o tym z dziećmi i nastolatkami.

Osoba, która nagabuje dziecko na tle seksualnym, buduje relację z dzieckiem, żeby nim manipulować, wykorzystać je i skrzywdzić. Takie osoby dążą do zaprzyjaźnienia się z dzieckiem, stopniowo zdobywając jego zaufanie, żeby później je wykorzystać.

Osoby nagabujące dzieci są często cierpliwe, wytrwałe i dobre w manipulacji. Czasami osoby, które nagabują dzieci w internecie, znają je na żywo.

Prowadź z dzieckiem dostosowane do jego wieku rozmowy o nagabywaniu, żeby chronić je przed tym zjawiskiem. Zapewnij swoje dziecko, że nie ono jest winne temu, że ktoś je nagabuje.

Otwarta komunikacja odgrywa kluczową rolę. Ochrona dziecka przed nagabywaniem wymaga ciągłego działania, żeby dziecko wypracowało mechanizmy wykrywania zagrożeń i swobodnie informowało Cię o tym, że dzieje się coś złego.

  • Choć poniższe sygnały nie muszą oznaczać nagabywania na tle seksualnym, to rodzice powinni być wyczuleni, jeśli dziecko:

    • Nie chce mówić o tym, co robi w internecie.
    • Szybko wyłącza, chowa lub zamyka urządzenie, gdy ktoś wchodzi do pokoju.
    • Otrzymuje prezenty, pieniądze, narkotyki, alkohol lub inne wartościowe przedmioty z niewiadomego źródła.
    • Korzysta z internetu do późna w nocy lub o nietypowych godzinach.
    • Wydaje się smutne, przygnębione, zdenerwowane lub przestraszone.

    Porozmawiaj z dzieckiem, żeby sprawdzić, czy ktokolwiek w internecie:

    • Oferuje mu prezenty.
    • Rozmawia z nim o romantyczności, miłości lub seksie.
    • Wysyła mu lub prosi je o zdjęcia lub filmy, które zawierają nagość lub mają podtekst seksualny.
    • Prowadzi z nim niestosowne, bardzo osobiste rozmowy.
    • Prosi je o dochowywanie tajemnic.
    • Próbuje odseparować je od rodziny lub przyjaciół.
    • Prosi je o zmianę platformy, na której ze sobą rozmawiają.

  • Rozmowa z dzieckiem to, niezależnie od jego wieku, najlepszy sposób, żeby dowiedzieć się, czy ktoś nagabuje je w internecie i ustrzec je przed zagrożeniem.

    • Z dzieckiem i nastolatkiem należy regularnie rozmawiać o jego aktywności w internecie.
    • Tłumacz dziecku, że niektórzy wykorzystują internet, żeby szkodzić dzieciom i młodzieży. Takie osoby mogą udawać ich przyjaciół i prosić je o robienie rzeczy, które są niebezpieczne.
    • Obiecaj dziecku, że nie będziesz się gniewać, jeśli powie Ci o czymś złym lub przyzna się do błędu. Dzieci nie zgłaszają nagabywania, bo osoby dopuszczające się nadużyć żerują na ich lęku przed karą.
    • Wspólnie z dzieckiem określ zasady i granice. Ustalcie m.in., kiedy można, a kiedy nie można kontaktować się w internecie z osobami, których się nie zna. Zastanów się nad korzystaniem z takich narzędzi, jak Czas przed ekranem, żeby kontrolować, jak Twoje dziecko korzysta z technologii.
    • Upewnij się, że Twoje dziecko wie, jak zgłaszać użytkowników oraz blokować i wyciszać konta w aplikacjach, których używa.
    • Rozmawiajcie o zasadach i ustawieniach zapewniających bezpieczeństwo i prywatność w internecie.
    • Upewnij się, że dziecko wie, jakie dane osobowe można, a jakich nie można udostępniać w internecie. Powinno też wiedzieć, z czego to wynika.
    • Naucz dziecko rozróżniać dobre interakcje od takich, które mogą generować problemy lub zagrożenia. Zapewnij dziecko, że jeśli ktokolwiek sprawi, że poczuje się ono źle z jakiegokolwiek powodu, zawsze może poprosić Cię o pomoc.

    Rozmawianie o nagabywaniu z małym dzieckiem:

    • Używaj prawidłowych nazw poszczególnych części ciała i wyjaśnij dziecku, które z nich są intymne i dlaczego.
    • Przestrzegaj dziecko przed jakimikolwiek rozmowami z dorosłymi, których nie zna.
    • Wytłumacz dziecku różnice między dozwolonymi sekretami, np. trzymaniem w tajemnicy imprezy niespodzianki, a tymi, które są złe, np. gdy dziecko nie mówi zaufanemu dorosłemu, że jest przerażone lub zastraszane.

    Rozmawianie o nagabywaniu ze starszymi dziećmi i młodszymi nastolatkami:

    • Stwarzaj dziecku okazje do mówienia Ci o trudnych rzeczach. Chwal dziecko za mówienie Ci o takich sytuacjach i dawaj mu do zrozumienia, że mu pomożesz.
    • Pamiętaj, że dzieci różnią się swoją wrażliwością.

    Rozmawianie o nagabywaniu ze starszymi nastolatkami:

    • Rozmawiaj z dzieckiem szczerze o nagabywaniu w sposób, który nie budzi w nim strachu.
    • Przypominaj, że nie każdy jest tym, za kogo się podaje, i nie wszyscy kierują się dobrymi intencjami.
    • Uszanuj to, że nastolatki mogą być zainteresowane seksualnością, ale zapewnij dziecko, że może się z Tobą skonsultować, jeśli natrafi na coś, co je przerazi.
    • Przypominaj dziecku, że ma prawo ignorować, zgłosić i zablokować każdą osobę, która sprawi, że poczuje się ono nieswojo.
    • Tłumacz dziecku, że wszystko, co udostępnia w internecie, może zostać skopiowane i przesłane dalej – przypadkowo lub celowo.

    Pamiętaj: To Ty znasz swoje dziecko najlepiej. Sposób, w jaki rozmawia się z dzieckiem na trudne tematy powinien zależeć od jego wieku, dojrzałości i innych czynników, w tym jego wrażliwości i stanu emocjonalnego.

    Dziecko może niechętnie rozmawiać o swoich kontaktach internetowych i może nie być świadome, że jest nagabywane. Zapewnij swoje dziecko, że nie jest winne temu, że ktoś je nagabuje.

Postępowanie w przypadku cyberprzemocy

Jak rozpoznać zagrożenie i pomóc dziecku lub nastolatkowi.

Cyberprzemoc jest formą dręczenia za pośrednictwem urządzeń cyfrowych takich jak telefon, komputer lub tablet. Do nękania mogą służyć wiadomości SMS, komunikatory, czaty, mejle, gry internetowe, media społecznościowe, streaming na żywo, zdjęcia i filmy. Nękanie zwykle definiuje się jako agresywne i powtarzalne ataki słowne lub fizyczne, w których sprawca wykorzystuje nierówny układ sił, ale każdy rodzaj dręczenia, w tym znieważanie, groźby, podszywanie się, rozpowszechnianie plotek czy wykluczenie, może mieć równie negatywne skutki. Obrazy zawierające nagość mogą służyć jako narzędzie przemocy. Cyberprzemocy towarzyszy często przemoc fizyczna w szkole lub otoczeniu. Według badania Pew Research Center z 2022 roku „niemal połowa amerykańskich nastolatków była prześladowana lub nękana w internecie”.

To, że dziecko jest ofiarą cyberprzemocy, nie zawsze jest oczywiste. Czasami może Ci o tym nie mówić. Należy zwracać uwagę na następujące sygnały, które mogą, choć nie muszą, oznaczać, że dziecko doświadcza cyberprzemocy: dziecko ma trudności z zasypianiem, nie chce chodzić do szkoły, ma obniżoną samoocenę lub inaczej niż dotąd korzysta z internetu, na przykład stale sprawdza media społecznościowe lub chowa urządzenia, gdy jesteś w pobliżu.

Cyberprzemocy może doświadczyć każde dziecko, ale niektóre dzieci są bardziej na nią narażone. Większe ryzyko dotyczy dzieci z grup marginalizowanych, np. ze względu na religię lub pochodzenie etniczne, dzieci z niepełnosprawnościami, młodzieży LGBTQ+ i każdego dziecka, które wygląda lub zachowuje się nietypowo.

Prowadzenie z dzieckiem częstych, krótkich rozmów o jego aktywności online sprzyja budowaniu relacji, która zachęca je, żeby powiedziało Ci, jeśli doświadczy cyberprzemocy. To ważne, żeby dziecko wiedziało, że nie jest temu winne, a do tego może liczyć na ludzi, którzy pomogą mu poradzić sobie z tym problemem.

    • Zachowaj spokój, nie przesadzaj w swojej reakcji i nie obwiniaj swojego dziecka. Odebranie dziecku urządzenia zwykle w niczym nie pomaga.
    • Zacznij od wysłuchania dziecka. Dowiedz się, co się stało i jak w związku z tym czuło się Twoje dziecko. Okaż swojemu dziecku wsparcie.
    • Jeśli ktoś wysyła dziecku niestosowne zdjęcia lub treści, które wywołują u dziecka dyskomfort, możesz doradzić mu, żeby ignorowało takie wiadomości.
    • Zachęć dziecko do stosowania takich rozwiązań, jak blokowanie lub wyciszanie kont i zgłaszanie takich treści na platformie, na której doszło do incydentu.
    • Zastanów się z dzieckiem nad strategiami, które mogą przerwać cyberprzemoc. Przemyśl, jak możesz pomóc dziecku się pozbierać i odzyskać pewność siebie.
    • Szukaj planów i rozwiązań wspólnie ze swoim dzieckiem. Skutkiem cyberprzemocy jest często poczucie utraty kontroli nad swoją pozycją społeczną, a zaangażowanie dziecka może pomóc mu ją odzyskać.
    • W razie wątpliwości poproś o pomoc pedagoga szkolnego, nauczyciela lub innych specjalistów.
    • Czasami upublicznienie sprawy przez rodziców może pogorszyć sytuację, dlatego reakcja powinna być dobrze przemyślana.
    • Jeśli oprawcą Twojego dziecka jest inne dziecko, spróbuj skontaktować się z jego rodzicami i szkołą, żeby wpłynąć na jego zachowanie.

  • Potraktuj sprawę poważnie. Cyberprzemoc może wynikać z cierpienia dziecka i prowadzić do jeszcze poważniejszych problemów. Przed wyciągnięciem konsekwencji, dowiedz się, dlaczego Twoje dziecko jest złośliwe lub zachowuje się agresywnie.

    Powody takiego zachowania mogą być różne. Oto niektóre z nich:

    • Próba dopasowania się do grupy rówieśniczej, w której stosuje się cyberprzemoc.
    • Doświadczanie lęku, złości, depresji, braku kontroli, frustracji lub stresu.
    • Doświadczanie cyberprzemocy.
    • Potrzeba sprawowania kontroli.
    • Próba zwrócenia na siebie uwagi.
    • Brak pełnego zrozumienia negatywnych skutków cyberprzemocy.

    Jeśli dziecko stosuje cyberprzemoc wobec innych, rodzice i inni zaufani dorośli mogą:

    • Dowiedzieć się, co dzieje się z dzieckiem i spróbować określić, dlaczego stosuje ono cyberprzemoc. Przeanalizować stan emocjonalny dziecka oraz grupę rówieśniczą i inne czynniki.
    • Porozmawiać z dzieckiem i wyjaśnić, dlaczego cyberprzemoc może mieć negatywne skutki dla innych i dla dziecka oraz jest całkowicie niedopuszczalna. Uświadomić dziecku znaczenie uprzejmości i empatii, a także ich oddziaływania na innych.
    • Rozważyć konsultację z pedagogiem szkolnym lub innymi specjalistami, żeby otrzymać porady i ustalić strategie postępowania.
    • Uświadomić dziecku, że cyberprzemoc ma swoje konsekwencje.
    • Poszukać sposobów, w jakie dziecko może naprawić swoje relacje ze skrzywdzoną osobą.

Skorzystaj ze wsparcia w sferze zdrowia emocjonalnego i psychicznego

Musisz natychmiast skontaktować się z przeszkolonym doradcą? Telefon zaufania prowadzi bezpłatną, anonimową infolinię dla dzieci i dorosłych, która działa całą dobę, siedem dni w tygodniu.

Odwiedź stronę telefonu zaufania, żeby dowiedzieć się więcej

Zgłaszaj

Niepokojące treści możesz zgłosić anonimowo na stronie dyzurnet.pl.

Odwiedź stronę dyzurnet.pl, żeby dowiedzieć się więcej.