Kaya Thomas, ontwikkelaar van de We Read Too-app, bespreekt trends in de zwarte literatuur

Waar wiskunde, natuurkunde, lezen en schrijven bij elkaar komen, vond Kaya Thomas dé manier om zich uit te drukken: programmeren.

“Programmeren is een mengeling tussen logisch en creatief nadenken. Code schrijven kun je ook zien als een soort gedichten schrijven”, zegt ze zelf. “Als je programmeert, bouw je iets op. Het is echt een creatief proces.”

Kaya is iOS-ontwikkelaar bij de meditatie-app Calm en maakt als onafhankelijke ontwikkelaar haar eigen apps voor de App Store. In 2014 lanceerde ze We Read Too om iets te doen aan het gebrek aan leesvoer waar ze als tiener tegenaan liep.

“In de bieb, de boekwinkels en de boekenbeurzen op school was er altijd alleen maar een bepaald soort boeken te krijgen”, zegt Kaya. “Toen ik eenmaal op de middelbare school zat, begon ik me echt te ergeren aan het gebrek aan boeken met zwarte personages of van zwarte schrijvers. Ik ging op onderzoek uit, en toen bleek dat die boeken wel degelijk bestonden. Ze stonden alleen niet op de bestsellerlijsten, waren niet te leen in de bibliotheek en lagen ook niet in de boekwinkel.”

Kaya Thomas begon pas tijdens haar studie met programmeren. Maar al vanaf de middelbare school fantaseerde ze al over een uitgebreide lijst met boeken van schrijvers van kleur, gericht op kinderen en jongeren.

“Toen ik erachter kwam dat iedereen een app kan maken, was dat echt een eyeopener. Ik kon dus gewoon zelf iets bouwen waar mensen wat aan hebben, iets wat voor iedereen beschikbaar is”, zegt ze. “Technologie lijkt soms zo ondoordringbaar. Alsof het iets magisch is waar je niet bij kunt. Maar dat is helemaal niet zo. Toen ik dat doorkreeg, wist ik dat ik apps kon ontwikkelen die echt een probleem kunnen oplossen.”

Toch kan technologie alleen niet het diversiteitsprobleem in de literatuur oplossen, zegt Thomas. “Maar wat je met technologie wél kunt, en goed ook, is de literatuur beter toegankelijk maken en de ernst van dit probleem duidelijk maken. Nu mijn app We Read Too in de App Store staat, kan ik mijn liefde voor lezen, programmeren en schrijven uiten via deze app. Zo kan ik echt iets veranderen in de boekenwereld. Ik maak al deze verhalen wereldwijd toegankelijk voor een groot aantal jongeren.”

In het kader van Black History Month sprak Apple met Kaya Thomas over de trends die ze het afgelopen jaar binnen de zwarte literatuur heeft gezien. In haar eigen woorden beschrijft ze hoe belangrijk deze schrijvers, boeken en genres zijn voor kinderen en jongeren in de zwarte community.

Sciencefiction, fantasy en nieuwe werelden met zwarte personages

Na het succes van auteurs als Octavia E. Butler, N.K. Jemisin en Nnedi Okorafor zijn de sciencefiction- en fantasy-boeken van zwarte schrijvers niet aan te slepen. Octavia E. Butler is mijn lievelingsschrijfster, maar haar verhalen zijn niet altijd geschikt voor kinderen en jongeren. In 2020 zijn er geweldige debuutromans uitgekomen in het jongerengenre, zoals ‘A Song of Wraiths and Ruin’ van Roseanne A. Brown en ‘A Song Below Water’ van Bethany C. Morrow. Het is de taak van speculatieve fictie om lezers aan te zetten om zich een voorstelling te maken van nieuwe werelden, nieuwe mogelijkheden, een nieuwe toekomst. Het is ontzettend belangrijk dat die boeken geen wereld oproepen waarin mensen van kleur niet meer bestaan. Nu er meer schrijvers en boeken in dit genre zijn, kunnen zwarte lezers zichzelf ook in die nieuwe werelden herkennen.

Stappen naar volwassenheid: autobiografieën voor (zwarte) jongeren

De meeste autobiografieën gaan niet over de belevingswereld van een tiener. Maar in 2020 zijn er twee boeken uitgekomen die daar juist wel over gaan: ‘Black Girl Unlimited’ van Echo Brown en ‘All Boys Aren’t Blue’ van George M. Johnson. Allebei boeken die je gelezen moet hebben, en waar zowel jongeren als volwassenen iets aan hebben als ze willen stilstaan bij hun identiteit, geestelijke gezondheid of trauma’s. Een van de belangrijkste trends die ik binnen de jongerenliteratuur in de zwarte community zie, is de toenemende acceptatie van de vele facetten van het zwart zijn en waar zwarte mensen mee te maken hebben. Zoals de erkenning van problemen op het gebied van geestelijke gezondheid en dat er zoiets bestaat als de LGBTQIA-community (lesbisch, gay, biseksueel, trans, queer en/of twijfelend, intersekse en aseksueel en/of bondgenoot). We hebben allemaal een andere identiteit. Het mooie van deze nieuwe verhalen is dat ze duidelijk maken dat er niet maar één manier is om zwart te zijn.

Zwart én queer in de jongerenliteratuur

Er zijn steeds meer zwarte LGBTQIA-schrijvers die jongerenboeken met LGBTQIA-personages schrijven. ‘Felix Ever After’ van Kacen Callender, ‘You Should See Me in a Crown’ van Leah Johnson en ‘Pet’ van Akwaeke Emezi zijn mooie boeken om mee te beginnen. Cultureel gezien staan we op een punt waar je als LGBTQIA-persoon nu eerder wordt geaccepteerd binnen de zwarte community, maar veel zwarte LGBTQIA-mensen hebben door de eeuwen heen maar moeilijk hun plek kunnen vinden. Verhalen over bijvoorbeeld trans-tieners zorgen voor bewustwording en herkenning. Dat is belangrijk. Hoe meer van zulke verhalen er geschreven worden, hoe meer jongeren in de zwarte community het gevoel krijgen dat er ook plek voor hen is.

Ga voor meer boeken uit We Read Too en meer informatie over Kaya Thomas naar de App Store. De hele maand februari bevat Apple Books zorgvuldig samengestelde verzamelingen boeken en audioboeken over en door de zwarte community. Bekijk de Apple Books-verzameling Black Voices.