Goudwinning wordt gecombineerd met habitatherstel

In Alaska en Yukon is zalm even kostbaar als goud.

Honderden kleine en grotere bedrijven zijn er actief in de goudwinning. Langs beken en riviertjes zijn talloze plaatsen waar fijngoud wordt gewonnen dat nog is achtergebleven na de Klondike Gold Rush aan het eind van de negentiende eeuw.

Tegelijkertijd zijn er sinds 1991 12 zalmtrekroutes erkend in het kader van de Endangered Species Act (ESA). De routes die zalmen jaarlijks gebruiken om naar hun paaiplaatsen te trekken, lopen vaak pal langs de mijnbouwlocaties.

“Zalm is voor mijn volk het belangrijkste onderdeel van de natuurlijke omgeving”, zegt Allen Edzerza, vertegenwoordiger van de Tahltan Nation, en daarnaast adviseur van de British Columbia First Nations Energy and Mining Council. “Maar het landschap is door de jacht op edelmetaal ernstig gehavend.”

Dat de zalm bedreigd wordt en een ESA-classificatie heeft gekregen, is niet alleen te wijten aan de goudwinning. Ook houtkap, verstedelijking en het groeiende aantal bosbranden en aardverschuivingen vormen in deze regio een enorme bedreiging. Maar RESOLVE, een non-profitorganisatie die innovatieve en onverwachte samenwerkingsverbanden aangaat in de strijd tegen milieuproblemen, is van plan hier iets aan te doen.

Zij bedachten een plan om goudwinning te combineren met natuurherstel. Het doel is om de natuurlijke staat van rivieren zoveel mogelijk te herstellen, zodat de zalm en andere vissoorten er weer een plek vinden.

RESOLVE richtte hiervoor in 2017 het samenwerkingsverband Salmon Gold op, waarbinnen mijnbouwers, milieubeschermers en overheidsfunctionarissen zich gezamenlijk inspannen om de schade te herstellen die in de loop van vele tientallen jaren door mijnbouw is ontstaan. Apple – dat voor de elektronische componenten in veel producten kleine hoeveelheden goud gebruikt – en het internationaal actieve juweliersbedrijf Tiffany & Co. betrekken goud van mijnbouwbedrijven die hebben toegezegd om de natuurlijke omgeving te herstellen en verbeteren.

“Goudwinning staat op gespannen voet met een gezond zalmbestand”, zegt Stephen D’Esposito, CEO van RESOLVE. “Je zou Salmon Gold kunnen zien als een vredesverdrag tussen goudwinning en een goede leefomgeving voor de zalm. Natuurbeschermers, de oorspronkelijke bewoners van dit gebied en de mijnbouwsector kunnen hier de handen ineenslaan.”

“We voeren het gebruik van hergebruikt materiaal steeds verder op en zoeken tegelijkertijd naar innovatieve manieren om op een verantwoorde manier goud te winnen”, zegt Paula Pyers, Head of Supplier Responsibility bij Apple. “Dankzij de samenwerking met Tiffany – een voortrekker op het gebied van duurzame grondstofwinning – en RESOLVE, kan Salmon Gold een voorbeeld worden voor de hele sector.”

Nadat RESTORE de eerste overeenkomst voor landherstel had weten te sluiten in het kader van Salmon Gold, in de historische mijnbouwstad Chicken in Alaska, nam D’Esposito Edzerza in dienst. Edzerza kreeg de taak om in Yukon en British Columbia relaties op te bouwen met mijnbouwers, de lokale overheid en vertegenwoordigers van de oorspronkelijke inheemse bewoners van het gebied.

“Met onze herstelprojecten willen we testen of we een omgeving kunnen creëren die geschikt is, als leef- en paaigebied voor vissen”, zegt Edzerza. “Als dit op kleine schaal succesvol is, kunnen we gaan uitbreiden, totdat er over vijf tot tien jaar wellicht een compleet stroomgebied is hersteld, en de zalmstand ook weer op peil kan komen.”

In Chicken waren lokale mijnbouwers Dean en zijn zoon Chris Race al bezig met het herstel van Jack Wade Creek in het Fortymile Mining District toen ze werden benaderd door RESOLVE. “We zijn erin geslaagd een succesvol herstelprogramma op te zetten en dat kun je helaas niet van veel mijnbouwers zeggen,” zegt Dean.

“Bij Jack Wade Creek zie je overal bergen mijnafval. Het kan wel honderden jaren duren voordat moeder natuur dat allemaal heeft weggewerkt,” zegt hij. “Wij proberen dat proces nu  te versnellen … en als ik daarmee klaar ben, ziet het gebied eruit als een park.”

In de hele regio werken de Salmon Gold-mijnbouwers aan een duurzame manier van werken die in de toekomst als voorbeeld kan dienen voor de hele sector.

Peter Wright, een neef van Edzerza, runt een mijnbouwbedrijf langs Sulphur Creek in de buurt van Dawson City en is al sinds zijn 18e in deze sector werkzaam. “Toen ik begon was het milieubewustzijn minimaal”, geeft Wright toe. “Maar dat wordt nu toch steeds sterker. We hebben al een aantal belangrijke stappen gezet. We gebruiken bijvoorbeeld geen kwik en andere chemicaliën meer. We proberen zoveel mogelijk land te herstellen, zodat de natuur weer terugkomt.”

Het werkgebied van Wright is enorm uitgestrekt. Over een enorme lengte zijn bergen grond te zien die uittorenen boven de permafrost.

“Dit is het brongebied van een aantal rivieren die heel belangrijk zijn voor de zalm en de Yukon is er daar natuurlijk een van”, zegt Wright. “We maken de grond weer dicht. Anders krijg je enorme erosie en slibt de rivier dicht, met alle gevolgen van dien op de paaimogelijkheden van de zalm. We hopen zo te zorgen dat de aarde zich herstelt. Niet alleen van onze mijnbouwactiviteiten maar ook van die van honderd jaar terug.” 

RESOLVE heeft tot nu toe afspraken kunnen maken over herstelprojecten met drie mijnbouwbedrijven in Alaska en Yukon. Nu het mijnbouwseizoen ten einde loopt kan de balans worden opgemaakt. Dit jaar is er in totaal meer dan 28 kilo Salmon Gold gewonnen. Vorig jaar was het nog geen kilo. Vanaf dit najaar wordt al het Salmon Gold dat de toeleveringsketen van Apple binnenkomt door middel van blockchaintechnologie getraceerd vanaf de locatie van winning tot aan de raffinaderij.

Alle partners blijven het Salmon Gold-project verder finetunen, zodat het als voorbeeld kan dienen voor andere mijnbouwprojecten. Edzerza blijft intussen in Yukon en British Columbia zoeken naar nieuwe partners voor RESOLVE.

“We hebben de plicht om het land van onze voorouders te beschermen en behouden voor ons nageslacht”, zegt Edzerza.