Blinde ex-marinier surft met behulp van iPhone

Scott Leason is een vroege vogel. Om 5:30 heeft hij zijn mail, social media, het nieuws en het weer gecheckt. Hij heeft, als voorbereiding op zijn surfdag, via de Surfline-app op zijn nieuwe iPhone XR de dagelijkse surfverslagen doorgenomen. Op deze vrijdag staat hij al voor zonsopgang bij het Mission Bay Aquatics Center in San Diego, klaar om het water op te gaan. Hij gaat surfen bij Mission Beach.

En allemaal zonder te zien. Leason is blind.

Leason, veteraan van de Amerikaanse marine, was een deskundige op het gebied van visuele communicatie, een zogenaamde ‘signaalman’. Hij was gestationeerd op het amfibieschip USS Tripoli en gaf signalen met flitslamp, morse en semafoor. Na zeven jaar in deze functie werd Leason op 4 juli 1993 blind toen een kogel van een overvaller hem beide ogen kostte. In de loop der jaren leerde hij omgaan met zijn handicap en in 2009 kreeg hij een computer- en technologietraining op het Blind Rehabilitation Center van het US Department of Veterans Affairs. Dit werd cruciaal voor zijn weg naar een zelfstandig leven. 

Toegankelijke mobiele computertechnologie stond destijds nog in de kinderschoenen, maar iOS van Apple werd al snel favoriet bij gebruikers. In 2012 kreeg Leason zijn eerste iPhone (een iPhone 5) en kreeg hij training van Sarah T. Majidzadeh, Assistant Chief of Blind Rehabilitation bij het Tibor Rubin VA Medical Center in Long Beach. “Met de telefoon is het een stuk eenvoudiger om te navigeren”, vertelt Leason. “Ik denk dat veel visueel gehandicapten het liefst een iPhone gebruiken, omdat ze daar alles mee kunnen doen. En VoiceOver werkt echt als een tierelier.”

Leason is een van de vele blinden en slechtzienden die VoiceOver gebruiken voor dagelijkse taken. Sterker nog: VoiceOver wordt tegenwoordig meer gebruikt door blinden en slechtzienden dan alle andere mobiele schermleessoftware bij elkaar. Ongeveer zeventig procent van de veteranen die op een van de dertien revalidatiecentra voor blinden van Veterans Affairs zijn geweest, krijgt iOS-devices en toegankelijkheidstraining. “Deze middelen zorgen voor gelijke kansen”, zegt Majidzadeh.

Maar Leason is geen techneut. Ja, hij draagt ​​een Apple Watch om zijn intensieve work-outs thuis en in het water bij te houden. Maar hij houdt het gebruik van zijn devices graag overzichtelijk, en dat is precies waar iPhone voor zorgt. Voor alle gebruikers, slechtziend of niet. “Morgen kan ik met mijn surfwork-out beginnen”, zegt hij. “Ik ben benieuwd hoeveel calorieën ik dan verbrand.”

Hij is ook een serieuze sporter met een serieuze competitiedrang. Hij wil winnen en dat is hem al een paar keer gelukt: Leason was de eerste blinde kampioen bij het Amerikaanse ‘Adaptive Surfing’-kampioenschap op Oceanside Harbor North Jetty in juni 2016. In hetzelfde jaar werd hij tweede bij de mannen bij het onderdeel tricks van de Amerikaanse waterskiwedstrijden in Harmony, North Carolina. Dit jaar alleen al deed hij mee aan zeven wedstrijden in vier verschillende sporten.

Leason werkt al tien jaar met het Mission Bay Aquatics Center, maar surfen doet hij nog maar kort. Het is een sport die hij als kind al deed in Corona del Mar, waar hij opgroeide. In de loop der jaren, en met steun van het Operation Rebound-programma voor veteranen van de Challenged Athletes Foundation, hebben Leason en het Center zich aangepast aan de omstandigheden, ze hebben geleerd en zijn gegroeid terwijl Leason steeds meer voor elkaar krijgt in het water. 

Paul Lang, instructiecoördinator bij het Mission Bay Aquatics Center, herinnert zich enkele struikelblokken uit de begintijd die ze inmiddels hebben overwonnen. “Bij waterskiën en wakeboarden kunnen we meestal gewoon communiceren dat de boot een bocht gaat maken”, legt hij uit. “Scott heeft niets aan die aanwijzingen, dus we moesten wat anders bedenken. Wanneer we hem bijvoorbeeld op het strand gaan afzetten, schudden we aan de lijn en hij voelt dat, en dan weet hij dus dat we richting strand gaan. Dat soort kleine dingen… Wanneer er een obstakel is, overleggen we het met Scott en bedenken we systemen die goed werken.”

Lang, die al met Leason werkte voordat die zijn eerste iPhone kreeg, is vaak verbluft door Leasons vermogen om zich zowel op het water als aan land aan de omstandigheden aan te passen.

“Toen hij voor het eerst een iPhone had en VoiceOver had geleerd, vroeg ik hem een keer om het te laten zien. Ik zag hem steeds wel enorm snel op het scherm tikken en hoorde dat er tekst uit de telefoon kwam, maar snapte er niet veel van”, vertelt Lang. “En toen hij me liet zien wat hij er allemaal kon, wist ik niet wat ik meemaakte. Ongelooflijk hoe goed hij ermee had leren omgaan en hoeveel hij eruit haalde. Net als zoveel anderen zit hij in een hoekje verdiept in zijn telefoon, luistert muziek, leest en stuurt berichtjes.”

“Tien jaar voelt ongelooflijk lang in de wereld van de technologie”, zegt Kevin Waldick, Assistant Director bij het Mission Bay Aquatics Center. “Leason was vroeger helemaal niet zo goed in die technologie, maar toen hij zijn iPhone kreeg, had hij iets van: ‘Ik kan het gewoon. Dit is echt fantastisch.’ Wat Apple aan toegankelijkheid doet is echt heel bijzonder. Deze sport is toegankelijk voor Leason, net als de technologie. Dat is ontzettend belangrijk voor hem.” 

Nu 2018 ten einde loopt, heeft Leason nog een maand om te wakeboarden en surfen totdat hij en het Center in de vakantie pauze houden. “Als ik aan het uiteinde van een lijn achter een boot hang, net als de anderen, vergeet ik dat ik blind ben”, zegt hij. “Als ik op het strand kom, zijn er wel eens mensen die Snickers en mij met mijn surfplank zien. Ik vertel dan dat hij mijn blindengeleidehond is en dan vragen ze soms ongelovig of ik blind ben. Echt een tof gevoel is dat. 

“De watersporten zijn therapeutisch voor mij, maar gaan ook over mijn identiteit, over wie ik ben, over de persoon die ik ben geworden.”

Terug aan land geniet Leason van een pittige lunch terwijl hij de golven van die dag in zijn hoofd nog een keer beleeft. Hij is gevloerd, maar heeft later op de dag toch nog een work-out van twee uur gepland. En met Snickers aan zijn zijde is niets hem te veel. Hij gaat geld inzamelen op zijn GoFundMe-pagina, hij gaat zijn wedstrijden en activiteiten voor 2019 plannen. Hij gaat door met zijn leven zoals hij dat zelf wil. “Ik ben onafhankelijk”, zegt hij. “Dat is voor mij de beste omschrijving van iPhone: onafhankelijkheid.”